၂၀၁၇၊ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔ည ၉း၀၀ နာရီတြင္ ထုတ္လႊင့္ခဲ့သည့္ VOA တိုက္ရိုက္ေလလိႈင္းအစီအစဥ္မွ လူ႔ေဘာင္သစ္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီဥကၠ႒ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္၏ အင္တာဗ်ဴး ( ေမးျမန္းသူ ကိုသားညြန္႔ဦး) Q – ၿပီးခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံအတြင္းမွာ အေျခအတင္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ စကားရပ္တစ္ခုနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေျခခံ ေဆြေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံအတငြ္းမွာ ျပည္ေထာင္စုကေနၿပီးေတာ့ ခြဲမထြက္ရဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းေပၚမွာ တက္ေရာက္လာတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတၾြကားမွာ အေတာ္ေလးကို အေျခအတင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ရၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုးမွာ ဘေဘာတူညီခ်က္လည္း မရဘဲ ညီလာခံကို အဆံုးသတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဖြံၿဖိဳးၿပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီရွင္သန္မယ့္ ျပည္ေထာင္စုတစ္ရပ္ သေဘာတူဖြဲစည္းၾကဖို႔ရာ ခြဲထြက္ခြင့္ရွွိရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားသင့္သလား။ ခမဲြထကြ္ရဆိုတ့ ဲ အာမခံခ်က္ပဲ ထားသင့္သလား။ ဒီအသံုးအႏႈန္းကို အေလးေပး ေဆြးေႏြးေနျခင္းအားျဖင့္ေရာ လက္ရွိေဆြးေႏြးေနတ့ဲ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေရွ႕ဆက္ဖို႔ တကယ္ပဲ ထိေရာက္အသံုးတည့္ပါ့မလား။ ဒီအေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္မွာပါ။ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္ ခုနက ေဒါက္တာေအးေမာင္ကေတာ့ ေျပာသြားတာရွိပါတယ္။ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္ရဲ႕ အျမင္လည္း သိခ်င္ပါတယ။္ တစ္ဆက္တည္းပဲ ကၽြန္ေတာ္ေမးခ်င္တာက ဒီခြဲမထြက္ရဆိုတ့ဲ စကားလံုးနဲ႔ ဒီကိစၥကို အေလးေပးေဆြးေႏြးေန ျခင္းအားျဖင့္ေရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေရွ႕ဆက္ဖို႔အတကြ္ တကယ္တမ္း ထိေရာက္အသံုးတည့္ပါ့မလား။ အဒဲါေလးပါ တစ္ဆက္ တည္း ေျဖေပးပါ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္။ A – တစ္ခုလံုး ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနအရ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ ဒီခြဲထြက္ခြင့္ရွိေရး၊ မရွိေရးအေပၚမွာ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြအေနနဲ႔ လက္ခံဖို႔ခက္တ့ဲကိစၥက ကေန႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မႈေပါ့ေနာ္။ တပ္မေတာ္လည္း ပါမယ္၊ ကေန႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မႈေတြလည္း ပါမယ္။ ဒီအေပၚမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ တစ္ရာရာခိုင္ႏႈန္း ယံုၾကည္မႈေပးဖို႔ ခက္တ့ဲအေပၚမွာ ဒီခြဲထြက္ခြင့္ သံုးေရး၊ မသံုးေရးဆိုတဲ့ကိစၥဟာ ျပႆနာရွိလာတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေတာ့ ယူဆတယ္။ ပင္လံုကိစၥျဖစ္တ့ဲအခါမွာ ခုနကလို ခြဲထြက္ခြင့္ကိစၥကို တစ္စံုတရာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီတိုင္းျပည္ အဲ့ဒီ ကာလက ေခါင္းေဆာင္ေတြက အသိအမွတ္ျပဳခဲ့တယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ ၿပီးသြားတယ္။ အဒဲါက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာလဲဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ့္နားလည္မႈက အဲဒီကာလမွာရွိတ့ဲ တိုင္းရင္းသားဘက္က ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေနနဲ႔ေရာ အဲဒီကာလမွာရွိတ့ဲ အစိုးရကိုတာ၀န္ခံတ့ဲ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ေရာ တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရးက ပထမ ဆိုတဲ့ စဥ္းစားမႈပါ။ ဒုတိယတစ္ခုက အဲဒီသူတို႔ရဲ႕ေနာက္ကြယ္မွာ ဘာအက်ိဳးစီးပြားမွ မရွိဘူး။ တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရး ဆိုတာပဲ ရွိတယ္။ ဒီတစ္ခုအေပၚမွာ အေျခခံတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ အဲဒီလိုယူဆတယ္။ ဒါက တစ္ခ်က္ေပါ့ေနာ္။ ဒုတိယတစ္ခ်က္က ခု ႏွစ္ေပါင္း(၆၀-၇၀)ျဖစ္သြားၿပီ။ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြ၊ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ ကလည္း အဆက္ဆက္ေျပာင္းသြားၿပီ။ အဲဒီၾကားမွာနဲ႔ ကေန႔ ဗမာ့တပ္မေတာ္ၾကားမွာ ျဖစ္တ့ဲ ပဋိပကၡကလည္း အရမ္း ႀကီးသြားတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ခံစားမႈေတြ၊ စိတ္ခံစားမႈေတြ၊ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ရဲ႕၊ တစ္ဘက္နဲဲဲဲ႔ တစ္ဘက္ရဲ႕ မေက်လည္မႈေတကြလည္း အရမ္းႀကီးသာြးတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာ ေျပလည္ဖို႔ေတာ္ေတာ္ခက္တ့ဲ အေန အထားမွာ ရွိတယ္။ အဲလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာေတာင္မွ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုႀကီး ၿပီးသြားတ့ဲအခါမွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြနဲ႔ ဗမာေတၾြကားမွာ တစံုတရာ ျခားနားထားတ့ဲ တံတိုင္းႀကီးက ပယ္ဖ်က္သြားနိုင္ခ့ဲတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ အဲဒါ ဘာကိုေျပာခ်င္လဲဆုိရင္ (မဒမခ) ျမန္မာျပည္ဒီမိုကရက္တစ္မဟာမိတ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (၁၉၈၈) ေနာက္ပိုင္းမွာ ေပၚလာတယ္။ အဒဲီကာလတုန္းကဆိုရင္ KNU မွာ ဆိုလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာဘိုျမတို႔ ရွိတယ္။ KIO မွာဆိုလည္း ဥကၠ႒ ဘရန္ဆိုင္းတို႔ရွိတယ္။ မြန္ျပည္သစ္ပါတီမွာဆိုလည္း ဥကၠ႒ နိုင္ေရႊက်င္ တို႔ရွိတယ္။ အဒဲီ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြပါတ့ဲ ဒီလိုတပ္ေပါင္းစုအဖြဲ႔အစည္းႀကီးေတြမွာေတာင္မွ အဲဒီတုန္းက (မဒမခ)ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ထဲမွာ တစ္ခုက ဘာလဲဆိုတ့ဲအခါက်ေတာ့ ျပည္နယ္ေပါင္းစုျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးဆိုတာ ျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ခံစားရတဲ့ ျပည္နယ္ေပါင္းစုျပည္ေထာင္စုဆိုတာ ခုေျပာေနတ့ဲ ဖက္ဒရယ္ဆိုတာထက္ေတာင္မွ စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ နည္းနည္း ပိုနိမ့္သလားလို႔ ကၽြန္ေတာ္ခံစားရတယ္။ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြက ဗမာျပည္ထကဲ ခြဲမထြက္ပါဘူးဆိုတ့ဲ သေဘာတူညီမႈွ တစ္စံုတစ္ရာရွိတယ္။ အဲတုန္းကရွိတ့ဲ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက အဲဒီေခတ္ကာလ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနေပၚမွာ တစ္စံုတစ္ရာေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ရွိခဲ့တယ္၊ တစ္စံုတစ္ရာယံုၾကည္မႈရွိခ့ဲတယ္ဆိုတာကို ျပတာပဲ။ ကေန႔ ကာလ နိုင္ငံေရးအေျခအေနေပၚမွာ တိုင္းရင္းသားေတြဘက္က ယံုၾကည္မႈတစ္စံုတစ္ရာ ကေန႔အေျခအေနႀကီးေပၚမွာ ေလ်ာ့က်သာြးတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။