ရခိုင္အေရး ႏိုင္ငံတကာဖိအား ျမန္မာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ထိခိုက္ႏိုင္ ၁၉၊ ေအာက္တိုဘာ၊ ၂၀၁၇ ( VOA ႏွင့္ DPNS ပါတီဥကၠ႒ဦးေအာင္မိုးေဇာ္ အင္တာဗ်ဴး ) ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စနစ္တက် က်ဴးလြန္ေနတယ္လုိ႔ ဆိုၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ ပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္အေရးယူဖုိ႔ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၄၀ ေက်ာ္က တုိက္တြန္းလုိက္သလုိ ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ရခိုင္အေရးနဲ႔ ပတ္ သက္လုိ႔ ျမန္မာအစိုးရကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဖိအားေပး ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။ ဒီအေျခအေနက လက္ရွိ သြားေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြကို ထိခိုက္လာႏို္င္တယ္လုိ႔ သံုးသပ္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ မခင္ျဖဴေထြးက စုစည္းတင္ျပေပးထားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ ဒုကၡသည္ သိန္းနဲ႔ခ်ီ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံထဲ ထြက္ေျပးခဲ့ရတာေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရေတြ၊ ကုလသမဂၢနဲ႔ နုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ ေျပာဆိုေနတာပါ။ မေန႔က ဗုဒၶဟူးေန႔ကပဲ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက ျမန္မာစစ္တပ္အေပၚ ပစ္မွတ္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ခ်မွတ္သြားဖို႔ အေမရိကန္အစိုးရကို တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြအေပၚ ျပည္၀င္ခြင့္တားျမစ္တာလုိ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ဳိးေတြ ျပန္လည္က်င့္သုံးဖုိ႔ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson ကုိ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၄၀ ေက်ာ္က လက္မွတ္ေရးထုိး တုိက္တြန္းလိုက္တာပါ။ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Rex Tillerson ကလည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ငါးသိန္းေက်ာ္ ထြက္ေျပးေနရတဲ့ အေျခအေနကို ကမၻာက ဒီအတိုင္း လက္ပိုက္ ၾကည့္မေနသင့္ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ထိပ္တန္းတာ၀န္ရွိသူေတြကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ ထြက္ေျပးရတဲ့ အေျခအေနဟာ လူမ်ိဳးတံုး သုတ္သင္ရွင္းလင္းရာေရာက္တဲ့အထိ ျဖစ္လာေန တယ္လို႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ စြပ္စြဲေျပာဆိုေနတာပါ။ ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံမွာ ေရွ႕ သီတင္းပတ္ထဲ ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးတဲ့အခါ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႔ တိုက္တြန္း ေျပာဆိုတာေတြလည္း ရွိလာပါတယ္။ ဒီလို ႏုိင္ငံတကာဖိအားေတြ တိုးျမင့္လာတာဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္ေရးကို ထိခိုက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ပါးပါးနပ္နပ္ ကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ လူ႔ေဘာင္သစ္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ဥကၠ႒ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္က သံုးသပ္ေျပာဆိုပါတယ္။ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္ – “၁ တခ်က္ကေတာ့ ၀မ္းနည္းစရာအေျခအေနေတြက ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ဘက္ေဒသ ပါ။ တကယ့္ကိုျဖစ္သြားတဲ့ အေနအထားေလးျဖစ္တယ္ဆိုတာကို အစိုးရအေနနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ လိုလိမ့္ မယ္၊ လက္ခံဖို႔လိုလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ထင္တယ္။ ၂ အခ်က္က ဘယ္လိုအမွားအယြင္း ေတြ ျဖစ္ခဲ့သလဲ။ ေနာက္တခုက ေကာင္းမြန္တဲ့ Reason ေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို အစိုးရအေနနဲ႔ အသိ မွတ္ျပဳဖို႔ လိုလိမ့္မယ္ လက္ခံဖို႔လိုလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ထင္တယ္။ ၂ အခ်က္က ဘယ္လို အမွားအယြင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့သလဲ။ ေကာင္းမြန္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ အမွားအယြင္းဆိုတာက ကိစၥတိုင္းမွာ ရွိႏိုင္တယ္။ ဘယ္လိုအမွားအယြင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့သလဲဆိုတဲ့ ကိစၥကိုေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ လိုတယ္လုိ႔ထင္တယ္။ ဒါက ၂ အခ်က္။ ၃ အခ်က္ကေတာ့ အကယ္၍ အမွား အယြင္းေတြ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရွိခဲ့လို႔ရွိရင္ အမွားအယြင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တာ၀န္ရွိတဲ့လူေတြကို ေက်ာသားရင္သား မခြဲျခားဘဲနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ေတာ့ အဲလိုထင္တယ္။ အဲဒါမွ ႏိုင္ငံတကာရဲ႔႕ ယံုၾကည္မႈကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္ရလိမ့္မယ္။ အဲလိုအေျခအေန မလုပ္ဘူးလို႔ “ဘူး” ခံေနမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ယံုၾကည္မႈကို ရဖို႔အတြက္က ေတာ္ေတာ္ခက္လိမ့္မယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အဲဒီေဒသ ေရရွည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ က်ေနာ္တို႔မွာ အမ်ားႀကီးလိုတယ္။ အဲဒီကိစၥေတြ က်ေနာ္တို႔ လက္လႊတ္ဆံုးရံႈးရမယ့္ အေျခအေနရွိေနတယ္ လို႔ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။”